Has elegido la edición de . Verás las noticias de esta portada en el módulo de ediciones locales de la home de elDiario.es.
Sobre este blog

Viento del Norte es el contenedor de opinión de elDiario.es/Euskadi. En este espacio caben las opiniones y noticias de todos los ángulos y prismas de una sociedad compleja e interesante. Opinión, bien diferenciada de la información, para conocer las claves de un presente que está en continuo cambio.

Euskara, jabón eta hirurok

Euskaraldiaren hasiera Legebiltzarrean

3

1970eko irailean heldu nintzen Bilbora Salamancatik. Bederatzi urte nituen, hamar betetzeko. Errekalde auzoan urte hartan zabaldu zen institutu batean hasi nintzen egiten garai hartako oinarrizko batxilerra (gaztelaniaz, bachiller elemental) deitzen zena. Errekalde auzoan ez zen euskara entzuten. Nik, bederen, ez dut gogoratzen. Hurrengo urtean Santurtzira joan ginen bizitzera, Kabiezes auzora. Berriro ere, institutu berria zabaldu zen urte hartan Santurtzin, baina gurasoek deliberatu zuten hobe nuela Portugaleteko institutuan izena ematea, azken batean Portugaletekoak bazeramatzan zenbait urte lanean eta hango irakasleek eskarmentua zeukaten. Horixe pentsatu zuten gurasoek. Gainera, etxetik distantzia berdina zegoen batera zein bestera. Hamar minutu behar nituen joateko.

Portugaleteko institutuan bazen ikasle bat gu bezala Kabiezesen bizi zena eta euskaraz bazekiena. Arnedo zuen abizena. Garai hartan abizenez deitzen genion elkarri institutuko ikaskideok. Baina euskaldun bakarra izanik, Arnedok ez zuen euskaraz egiteko aukerarik, ez institutuan, behintzat. Etxean bai. Ondo gogoratzen dut bere anaia txikiarekin edo bere amarekin hitz egiten zuenean euskaraz egiten zuela. Zerbait exotikoa zen.

Goi batxilerrera (bachiller superior, gaztelaniaz) heldu nintzenean, seigarren mailara, oker ez banago, hamabost urte neuzkala -laster hamasei betetzeko- hasi ginen saltsa politikoetan sartzen eta, horrekin batera, galtzeko arriskuan zegoen hizkuntza baten aldeko jarrera erromantikoak eraginda, militantziarako gai bilakatu zen euskara gutako batzurentzat. Eskola batzuk hartu nituen Portugaleteko Santa Maria elizako parrokian. Baina eskola haiek laster amaitu ziren.

Gero, COU bukatu berritan eta unibertsitatera sartu aurretik -hamazazpi urte nituela- erlijiosoen ikastetxe bateko sukaldean lanean jardun nuen hilabete batez. Han, bertako apaiz batek euskara eskola partikularrak eman zizkidan sukaldeko lanaldia bukatu ostean. Zaila iruditu zitzaidan hasiera batean euskara, gaztelaniatik hain desberdina izateagatik.

1977ko urrian sartu nintzen unibertsitatera, hamazazpi urterekin. Euskaldun mordoarekin egin nuen topo han. Hego Euskal Herriko txoko guztietako ikasleak zeuden, nafarrak, gipuzkoarrak, arabarrak eta, jakina, bizkaitarrak gehienak. Eta horien artean ez ziren gutxi euskaraz mintzatzen zirenak. Lehenago zalantzarik izan banuen, zalantza guztiak desagertu egin zitzaizkidan. Euskara ikasi behar nuen bai ala bai. Ezin baininteke geratu nire ikaskide euskaldun haiekin guztiekin haien hizkuntzan hitz egin gabe. Iruditzen zitzaidan harremanen mundu oso bat galduko nuela euskaldundu ezean, haiek -argi zegoen hori- euskaraz nahiago zuten-eta.

Karrerako lehen mailan hasi nintzen joaten fakultatean bertan antolatzen ziren euskara eskoletara. Eguerdian hartzen genituen eskolak, biologia ikasketen orduak bukatu eta gero. Eta horrela, apurka-apurka ikasi egin nuen. Hasieran bat ere erraztasunik gabe, baina laster ausartu nintzen, nahiz oso trakets jarduten nintzen, nire taldeko ikaskide euskaldunekin berba egiten. Pazientzia handia izan zuten nirekin eta horrek animatu ninduen ahalegin handiagoa egitera. Sekulako laguntza eman zidaten. Oso eskertuta nago haiekin, benetan. Hirugarren mailan banintzen euskaraz hitz egiteko gai, eta laugarrenean nahikoa ondo moldatzen nintzen.

Bosgarren ikasturtean tesinarako ikerketa lana egin nuen eta tesina euskaraz idaztera animatu nintzen. Bi irakasleek lagundu zidaten hizkuntza hobetzen, teknikoa batez ere. Idatzi eta defentsaren zati bat ere euskaraz aurkeztu nuen. Eta gero, uda hartan UEUra joan nintzen eta tesinaren gaiari buruzko hitzaldi bat eman nuen. Gero, tesiaren lana heldu eta euskaraz idatzi eta defenditu nuen doktorego-tesia 1986ko azaroan; berriro ere bi irakasle lagunen laguntzaz. 1987an, animalien fisiologiako eskolak emateko kontratatu ninduten.

El euskera me abrió un mundo de relaciones, de cultura y de oportunidades. Algunos de mis mejores amigos son vascohablantes. Mis hijos son bilingües -en realidad, trilingües-; con ellos, en casa, hablamos en euskera. Hoy vivo principalmente en euskera. Aunque casi todo lo que leo está en inglés -lo que más me interesa leer hoy (ensayo) está en esa lengua- y escribo, sobre todo, en castellano, porque me expreso con más elegancia en mi lengua materna.

Cuando usamos el jabón para lavarnos las manos, se gasta. Los zapatos también se gastan con el uso. Pero el conocimiento no se gasta. Al contrario, aumenta. También el de las lenguas. Cuando utilizamos el euskera hacemos que sea más probable que lo use otra persona, porque al hablar en euskera, otros también se animan a hacerlo. El uso del idioma aumenta su conocimiento, no lo gasta. Quien lo utiliza, lo mejora; y ayuda, porque también lo usan, a que mejore el de los demás. Es un círculo virtuoso, un proceso que se autocataliza y tiene un efecto multiplicador. Sí, el conocimiento de la lengua aumenta con su uso, al revés que el jabón.

Por eso, si sabes euskera, utilízalo. Facilitarás que otros también lo usen. Y si estás estudiando, haz un esfuerzo. Otras personas, al escucharte, se animarán y lo harán también, y eso te ayudará a expresarte mejor. Cuanto más utilices el euskera, más lo hablarán los demás, más lo oirás por la calle. Más habrá. Al contrario que el jabón, el euskera no se gasta al usarlo.

Sobre este blog

Viento del Norte es el contenedor de opinión de elDiario.es/Euskadi. En este espacio caben las opiniones y noticias de todos los ángulos y prismas de una sociedad compleja e interesante. Opinión, bien diferenciada de la información, para conocer las claves de un presente que está en continuo cambio.

Etiquetas
He visto un error
stats