Un alumno grava co seu móbil o medo dos demais

Camiño polos corredores do instituto onde traballo. No soño é de noite e acendo a pantalla do móbil para ver mellor. Podería ser preto do amencer ou no medio da madrugada. Cando penso nos meus anos de instituto, case sempre me centro en falarlle á xente dos últimos dous ou tres cursos. A partir dos dezaseis fun máis ou menos feliz: tiña un grupo de amigos, decidira que quería ser escritor e a universidade parecía cada vez máis preto. O que case nunca menciono é que foi tamén a época na que se atenuaron os insultos —nunca se acaban, nin sequera hoxe—, converténdose unhas veces nun eco afastado e outras en preguntas incómodas e directas sobre a miña orientación sexual, tan íntimas que nin sequera eu pensara demasiado nelas ata entón.

O acoso escolar é algo do que apenas falo. Unha vez, nunha conversa calquera, un amigo que fora comigo ao instituto dixo: ·“tivéchelo que pasar fatal”. Quiteille importancia cun xesto da man, seguramente sorrín. A supervivencia sempre tivo para min esa forma de indiferenza apurada. O que espantaba co xesto da man, agora seino, é a vergonza. 

A meirande parte das veces, a reticencia a falar dos insultos ten que ver con como salpica aos demais a nosa confesión. A culpa que senten as vítimas é unha semente que as miradas alleas e a súa aparente normalidade puxeron nelas. De nenos, de adolescentes, un nunca quere implicar aos adultos. Crear un problema, converter a súa diferenza nunha batalla colectiva, nunha preocupación extra. 

Pero tamén os demais temen o reflexo da súa propia violencia. Unha confesión —no momento ou anos máis tarde— é un espello que lles devolve aos culpables o relato daquilo que fixeron. Eu mesmo lembrei moitas veces aquela rapaza á que chamamos fea durante toda a primaria. Debuxabamos porcos na súa mesa. Eu buscaba unha vítima máis débil: se ela era o suficientemente fea, eu era un pouco menos maricón, mariquita, marica. Vían iso en min os meus propios acosadores? A crueldade que exercía contra aquela nena tapando a miña vergonza e o medo. O xogo do poder. Os nenos levan dentro toda a esperanza e toda a violencia deste mundo. Nada lles é alleo. Ensinámoslles a non correr con coitelos ou tesoiras na man. Permitimos que leven armas entre os dentes.

Agora, xa de adulto, teño pensado moito tamén nas cousas que facemos cando se descobre aos culpables. Que fan as familias dos acosadores? Xs amigxs dos acosadores? A miña soa existencia, a soa existencia dun neno que camiña movendo as cadeiras, dun neno pobre, dunha nena con acné, de alguén pouco sociable ou gordo... pode manchar, ferir demasiados adultos. Podo ler nos seus ollos o medo a que eu explote. A medida que pasa o tempo teño menos amigxs con amigos homófobos, non soporto nin un grao de separación.

Só unha vez, no instituto, acusei a un compañeiro de chamarme maricón. Moitos dos que foron comigo a clase teñen un bo recordo daquel rapaz. A min cústame ata lembrar a súa cara. A profesora á que llo dixen segue exercendo. Non fixo nada. Quizais hoxe en día si o faga. Poida que noutros casos o fixese. Pero alí, naquel momento, non houbo unha longa conversa, non houbo unha sospeita, unha pregunta, unha preocupación. Na miña casa nunca contei isto. Pasei moito tempo na biblioteca, odiei educación física. Todos estes tópicos, este relato que parece caricaturesco sendo real, convertéronme na persoa que son hoxe. “E non saíches tan mal!”, podería pensar alguén. “Por algún lado hai que romper”, dixéronme unha vez. E non lles quito a razón, pero tiña que ser a cambio de tanto tempo, de tanta vida convertida en tan pouca?

Durante eses anos houbo tamén mans tendidas: as preguntas directas da profesora Carme, que buscaba que eu me rebelase autoafirmándome; as lecturas de Carlos e o verán no que lin By nightfall de Michael Cunningham e xa non houbo volta atrás. 

Por suposto que na última década cambiaron cousas: habilitáronse espazos seguros, existe unha maior aceptación social cara a diferenza, pero hai tamén cada vez máis puntos cegos que serven para burlar esas redes de seguridade. Percibo estes días unha enorme preocupación por prohibir os teléfonos móbiles nos centros educativos porque afectan ao desenvolvemento da atención e poden dificultar a aprendizaxe. Quizais habería que falar máis da soidade dos teléfonos móbiles, da idade temperá á que un se expón a esa independencia feroz. Dos móbiles como arma. Ás veces sigo sentindo que hai demasiado público, demasiados espectadores da violencia, demasiadxs nenxs a piques de explotar. No soño, acendo a pantalla do móbil non para ver mellor, senón para gravar o medo dos demais. 

Camiño polos corredores do instituto onde traballo. No soño é de noite e acendo a pantalla do móbil para ver mellor. Podería ser preto do amencer ou no medio da madrugada. Cando penso nos meus anos de instituto, case sempre me centro en falarlle á xente dos últimos dous ou tres cursos. A partir dos dezaseis fun máis ou menos feliz: tiña un grupo de amigos, decidira que quería ser escritor e a universidade parecía cada vez máis preto. O que case nunca menciono é que foi tamén a época na que se atenuaron os insultos —nunca se acaban, nin sequera hoxe—, converténdose unhas veces nun eco afastado e outras en preguntas incómodas e directas sobre a miña orientación sexual, tan íntimas que nin sequera eu pensara demasiado nelas ata entón.

O acoso escolar é algo do que apenas falo. Unha vez, nunha conversa calquera, un amigo que fora comigo ao instituto dixo: ·“tivéchelo que pasar fatal”. Quiteille importancia cun xesto da man, seguramente sorrín. A supervivencia sempre tivo para min esa forma de indiferenza apurada. O que espantaba co xesto da man, agora seino, é a vergonza.