Os ilusos

Acontece ás veces, máis das que me gustaría, que non sei sobre que escribir. Avanzan os días e dígome a min mesmo: tes que opinar sobre isto, sobre aquilo. Leo unha nova no xornal, converso cunha compañeira de traballo, escoito algo na rúa, paseo por Twitter. Pero non é suficiente. Non é que non haxa sobre que falar, quizais é só que non me sinto preparado. Hai uns días entrei no apartamento dos meus veciños e, de paso que pedía un favor, preguntei sen ganas: “Sobre que credes que debería escribir?”. O meu amigo Iván contestou dende a ventá do fondo, sentado á mesa de estudo: “Escribe sobre por que non temos vida”. No momento, paseino por alto. Era un comentario entre gracioso e agre, desas cousas que se din sen querer, coma quen suspira, para ir convivindo co que menos nos gusta. E agora, despois de dous ou tres intentos de artigos nos que querería resultar interesante e crerme máis listo do que son: estou aquí.

Cada vez máis, ao meu redor esténdese unha sensación de inmobilidade. Non sabería dicir se era así antes do confinamento. Oxalá ser capaz de escribir sobre calquera tema sen pensar se era igual ou non antes da pandemia. Aínda que antes da pandemia estaba a crise económica, e antes diso... O caso é que todos levamos tempo preparándonos para algo que non chega. Escoitando a Isa Calderón e Lucía Lijtmaer en Deforme Semanal Ideal Total conversar sobre a xuventude, prendín nun paradoxo: o período que vai entre os vinte e poucos e os trinta e algo é, por un lado, o momento en que nos temos que decatar de que somos adultos e, por outro, case ao mesmo tempo, prepararnos para selo. Será por iso que hoxe non podo escribir sobre calquera outra cousa que non sexa este nobelo?

Dende hai uns meses, miña nai repíteme cada certo tempo que, agora si, podo facer o que queira coa miña vida. Ese “agora si”, tan condicional, ten que ver con ter aprobado unha oposición. Para os meus pais -traballadores na recta final dos corenta, cunha hipoteca abusiva e unha precariedade de expectativas da que agardo ser quen de escribir- a miña posición de funcionario agora, universitario antes, sempre foi un lugar de privilexio. Aos rapaces de clase obreira da miña xeración ensináronnos a perseguir a calma e a estabilidade a toda costa, igual que aos que viñeron antes ca nós. Faltoulles engadir, iso si, que falaban dunha estabilidade material: mellor tremer de nervios, de tristeza, ca de frío. Claro que tamén se poden dar ambas ao mesmo tempo. A algúns cústalle aínda moito imaxinar que exista xente pobre.

E agora que cheguei aquí, a lugar seguro, que me detén? No instituto onde traballo, as nais dos meus alumnos (gústame chamalas nais solteiras, algo que deduzo de que nunca haxa pais chamando na hora de titorías) pregúntanme a miúdo como motivar aos seus fillos de 15 anos. Eu dígolles que o importante é que se ilusionen con algo. Dígoo sen pensar, igual que o suspiro de Iván. Colocamos toda a nosa enerxía nun obxectivo e, por veces, nin sequera pensamos en como será o proceso, como de fondo haberá que caer ou canto teremos que resistir. Sempre me pareceu curioso que, durante un ataque de ansiedade o máis importante sexa centrarse no momento presente, no que hai ao noso redor. Iso é o que nos calma. Onde vivimos entón cando non estamos no aquí e no agora? Seguramente no que outros planearon para nós, ou no que nós mesmos planeamos. Esa irrealidade, todo o que aínda non existe e ao que nos aferramos, é a ausencia de vida da que falamos.

Case na mesma semana perdemos Eurovisión e gañamos a reforma laboral. E neste caso, perdemos e gañamos todos, supoño. Son dous exemplos do que puido ser e do que será, mais tamén da importancia do proceso. Que aconteceu mentres agardábamos a que algo de todo iso chegase? No caso de Eurovisión, os ilusos que votaron por milleiros no Benidorm Fest séntense estafados polo sistema e buscan consolo no feito histórico de se teren organizado unha vez máis para protagonizar unha gran derrota. O importante entón é o camiño. Pola contra, no milagre da reforma laboral un erro mínimo fai que todo cambie, que poidamos manternos ilusionados, expectantes. O azar regalounos unha prórroga. Con isto non digo que nada que se vaia solucionar, que se aveciñen cambios porque, xa saben, hai que vivir no presente.

Ás veces o mundo parece parado, quizais o estea e siga así unha tempada. Este artigo non é unha queixa, é algo así como unha pregunta sen resposta. Un intento de confiar en que o tempo, o paso do tempo, que non nos coloca en ningún lugar, nos devolverá cando menos nalgún momento toda a ilusión que lle entregamos.