Imposible pedir perdón no século XXI

Nesta semana estraña que tivo tres luns, tres venres e tres domingos, os meus biorritmos tiveron que enfrontarse tamén a pedir perdón. Unha cousa rara, excepcional. Foi un perdón sincero, necesario. A conversa durou case seis horas. Tanto ten o que alí se debatía, se o tema era máis ou menos escabroso, se a cuestión estaba candente ou longamente enquistada. O excepcional de todo isto era o perdón en si. Máis excepcional aínda: a desculpa mutua.

Quedo co meu amigo para darmos un paseo. Eu sei que el está molesto comigo. Eu estou molesto con el. Os dous sabemos de antemán —houbo un mediador— que estamos dispostos a recoñecer que nos equivocamos. Acudimos á cita coas cartas marcadas. E, aínda así, falamos durante case dúas horas e media sobre calquera outra cousa. Bordeamos elegantemente o elefante, dámoslle voltas ata a náusea e, cando xa nos cae a noite enriba e o frío se fai insoportable: falamos. Non vou dicir que as tres horas posteriores fosen sinxelas, pero si reconfortantes. Unha conversa tan longa é a proba dunha longa amizade. Porén, hoxe interésanme máis as dúas horas previas e os meses nos que non nos dixemos nada. Os meses durante os que se foron acumulando as versións deformadas, o rancor. Por que somos incapaces de pedir perdón? Mellor dito: por que profesamos unha relixión na que pedir perdón é un sacrificio?

Busco en Google: “política pedir perdón”. O primeiro enlace lévame a unha reflexión a propósito de Bill Clinton e Monica Lewinsky. O seu perdón condenouna, arruinoulle a vida. Pregúntome se algunha vez alguén lle pediu a ela desculpas por todo aquilo. Dubídoo moito. As seguintes entradas no buscador falan da difícil decisión de ter que rectificar publicamente. Un político que pide perdón é alguén débil. Outros artigos avogan pola humanización a través dunha desculpa a tempo. Problematizan se iso fortalece á institución. Digo á institución porque na oposición, obviamente, ninguén se equivoca nunca.

Cremos que pedir perdón é algo reservado para os nenos pequenos, un recordatorio incómodo de que aínda non maduramos o suficiente e, xa de maiores, convértese nunha especie de impostura, de falso discurso. Todo ao seu redor ten algo de parella mentireira, de comercial minorista ou encantador de serpes. O mundo onde vivimos é tan pouco sólido —ghosting, luz de gas, o bafo saíndo das nosas bocas mentres cruzamos ida e volta o parque durante horas— que pedir perdón converteuse nunha grande escusa, nun recurso reservado para malos actores. Un amigo que pide perdón demasiadas veces é un mal amigo.

Hai outro rapaz ao que levo querendo pedirlle perdón varios meses. Vive en Nova York. Este artigo obrigarame a escribirlle, dígome. Convénzome. Este artigo quere ser unha proba da miña sinceridade e un ataque contra a falsidade do mundo. Estou botando balóns fóra? Imposible pedir perdón no século XXI. Non hai exemplos, nin referentes. Non hai debate. Desconfiamos do perdón como da paz: é un símbolo, unha pomba que pasa de estar picando restos na terraza dun bar a ser estandarte de calquera causa.

E, mentres tanto, sentimos o desgaste do orgullo. Desnaturalizamos cos amigos, coa familia, un xesto que nos salvaría de tantas outras cousas. Deixámolo ir. Antes de despedirnos, o meu amigo entra nun supermercado para mercar leite. Agardo fóra. Eu aproveito para seguir pensando e escoito o audio doutra amiga coa que comezo a falar de novo despois dun ano de silencio. Sei que a quero. Sei que os quero a todos, aos tres. Sinto que o mundo e a miña educación lle tenderon unha trampa a ese amor, á amizade.

Ao final abrazámonos na porta da súa casa. Vai moito, moitísimo frío e a semana ten tres luns, tres venres, tres domingos. É como se todo isto non me sucedese a min. Como se todos os meus amigos fosen estar aí para sempre. E sei que non. Camiño ata o meu apartamento. Despois de pedir perdón, imaxino, só me queda pensar no difícil que é perdoar.