Terapia inmobiliaria

Soño con apartamentos baleiros. Cando pecho os ollos, aparecen ás veces un corredor longo e varios dormitorios cheos de luz, unha cociña moderna, mobles de Ikea. Outras, tamén podo visualizar a interface de Idealista ou Fotocasa. Falo con amigos e descoñecidos sobre os prezos do aluguer, sobre o caro que está todo na cidade, sobre o marabilloso que sería atreverme, dar o paso e marchar a un lugar remoto, no noroeste, onde existen vivendas dende 60.000 euros fronte ás ondas da Costa da Morte e converterme en propietario.

Na última reunión de antigos alumnos á que asistín, o mundo dividíase por dous: os que —vivindo sós ou cos pais— tiñan traballos e se sentían obrigados a mercar un piso para saber que facer con tanta estabilidade; e os que —vivindo sós ou cos pais— non gañaban nin para o aluguer. Durante dúas ou tres copas, a conversa xiraba exclusivamente arredor diso: o ladrillo ou a súa ausencia, o precioso espazo que o escombro ocupa nas nosas cabezas.

Este non é un artigo sobre o mercado inmobiliario, senón sobre por que nos obsesiona.

Escribín xa varias veces aquí sobre como o feito de precisaren converterse en propietarios arruinou á clase traballadora da xeración dos meus pais a base de hipotecas abusivas. Eles foron bombardeados con que o dereito á vivenda pasaba necesariamente por unha aspiración á propiedade. Agora nós herdamos ese trauma, pero nun contexto ben diferente: vimos como que os bancos e a crise —esa crise que en realidade parece que non rematou nunca— acabaron con eles e fixeron da casa un territorio hostil para calquera que non naza xa sendo multipropietario. Pero a obsesión insiste.

O modelo é o seguinte: logras a estabilidade económica —se iso aínda non sucedeu e pasas da trintena, entón a frustración pode ser aínda maior— e o camiño toma unha falsa bifurcación: ou alugas algo coa túa parella ou o alugas só. Digo que é falsa porque, se o mercas só, a xente estará agardando constantemente a que apareza a parella. Se o alugas só ou o mercas, tanto ten, soñarás cun piso e cunha sombra. Nunca somos independentes.

Pero as cousas cambiaron, disque. Agora se es novo e o teu soldo de solteiro non che permite mudarte a un apartamento onde desenvolverte como adulto, xa case non está mal visto compartir piso. Facer coliving, que é como lle chaman os xornais progresistas amigos da especulación a compartir piso, é dende hai pouco unha opción viable que se estirou na vida de calquera un pouco máis alá da Universidade e as prácticas remuneradas en empresas. Pero tampouco moito, nunca demasiado. Coliving é unha palabra areosa na boca de calquera se falamos de persoas preto dos corenta. Ao final, todo nos conduce a fundar unha familia, a que sexa, ou a quedar coa que xa temos: coidar dos pais, herdar a casa. A especulación inmobiliaria á que se ven sometidas as nosas vidas tampouco pensa nos coidados e autocoidados, nos afectos. O coliving é so un parche para a precariedade económica e quen sabe se emocional.

Unha amiga á que coñecín hai pouco no traballo, solteira e preto dos cincuenta, contábame onte que no instituto no que traballamos estabamos rodeados de parellas absolutamente tradicionais con casas, pisos e hipotecas que eran o froito directo desoutros contratos polo xulgado ou pola igrexa. Díxome que, mentres tomaba café con algunhas delas, preguntou: “De verdade credes que agora mesmo, nesta sala, hai máis dun matrimonio feliz?”. Eu dubídoo moito.

Matrimonio, coliving, soidade, ser o vinculeiro da casa, a solteira… Todos eles son modos de pensar na obsesión inmobiliaria. Chegados a este punto sempre hai quen diga: “Que cada un faga o que queira”. Eu contestaría: ninguén fai nunca o que quere. Quizais sexa momento de comezar a pensar en como o mercado do ladrillo goberna as nosas vidas, en como crea estereotipos, inseguridades e se convirte en regulador dunha normalidade que non existe. Que é o normal? O normal sería que cada un puidese escoller o seu modo de convivencia, as súas normas.

Soño con apartamentos baleiros. Leo sobre o prezo do aluguer. Vexo como medran os meus amigos (que xa non medran, que xa só comezan a avellentar durante décadas, igual ca min) e dígome que preciso un piso de dous dormitorios. Nun descansarei polas noites; noutro, recibirei a todas aquelas que sintan que non teñen casa: divorciados, viúvas, orfos, solteiros con amigos casados, persoas atrapadas no seu matrimonio, na dependencia dos seus pais, nais lactantes sen espazo… Vou encher o meu segundo cuarto con xente que soña con apartamentos baleiros. Prometo durmir ben.