Touriño e Quintana reencóntranse once anos despois: “O cambio estará axustado pero é posible”

Non houbo chamadas de teléfono nin mensaxes na década larga que Emilio Pérez Touriño e Anxo Quintana pasaron sin verse tras baixar a persiana do goberno de coalición no que ambos participaron como presidente e vicepresidente entre os anos 2005 e 2009. En todo ese tempo só coincidiron unha vez, en 2016, durante a lectura dunha tese de doutoramento sobre o bipartito.

Quintana é o primeiro en chegar ao lugar proposto por eldiario.es para o reencontro. Minutos despois, Touriño.

Hai moito que non estaban vostedes xuntos compartindo unha mesa?

Emilio Pérez Touriño.: A verdade é que si. A última vez que nos vimos foi con motivo dunha tese de doutoramento (2016), sobre a prensa e o noso goberno de coalición. A verdade é que a nosa relación nace coa política e xira arredor da política. Na medida en que a vida política nos leva por camiños de retiro, pois non temos máis relación directa.

Anxo Quintana: Nace coa política e nace naquel momento porque nin siquera tivéramos a oportunidade de, previamente, coincidir no ámbito político. El estaba de diputado no Parlamento galego e eu estaba no Senado. A primeira vez que nos vimos case foi xa metidos na pel de candidatos.

Finaliza ese ciclo e non hai contacto, non hai chamadas de teléfono, non hai mensaxes. Acabou mal a cousa?

E.P.T.: Non. No persoal temos una relación afable e cordial. Literalmente coñecémonos en plena faena, na candidatura ás eleccións. Somos de xeracións diferentes. A miña traxectoria estaba ligada á xeración de maio do 68, do Estatuto de Autonomía, á loita polas liberdades e a democracia. Anxo é máis novo. Logo el foi alcalde de Allariz, eu estaba en Madrid. E logo eu estaba no Parlamento e el estaba no Senado. Non coincidimos. A nosa relación é moi política e dun espazo determinado. No meu caso din un paso atrás e retireime literalmente da actividade política. Non gardo ninguna relación coa actividade diaria da miña organización.

Teñen vostedes un punto en común. Despois desas eleccións os dous desaparecen da actividade política diaria. Se non me equivoco son neste momento xubilado e empresario.

A.Q.: Si señor. Posiblemente se tivésemos unha relación persoal anterior ou forxada durante aquel tempo teríamos algún contacto máis. Tamén teño que dicir que, con moitos compañeiros de partido cos que si teño unha relación persoal, dende que abandonei o ámbito político teño moitísima menos. Ou case non a teño.

Á chamada de eldiario.es a resposta de ambos os dous foi aceptar de inmediato o convite a conversar dez anos despois...

A.Q.: Se fose unha proposta para un debate político en que se puidese pensar que estamos a representar forzas políticas, eu diría que non. Falar con Emilio sobre o que consideredes, non teño ningún problema.

Sobre o da relación persoal, houbo máis dunha persoa que me comentou que todo en política é máis doado, e o noso goberno sería máis doado, se houbese unha relación persoal entre Emilio e mais eu. Non o sei. Sempre é bo se a relación persoal é boa. Nós non a tiñamos e admiro moito á xente que, nas condicións en que nós traballabamos, tivo tempo para forxar unha relación persoal.

Foi difícil ese Goberno bipartito?

E.P.T.: Un goberno de coalición non é o mesmo que un goberno de maioría absoluta. A dereita, de maneira sempre oportunista, atacou a nosa coalición dende o primeiro momento en dous sentidos: puxo en dúbida a súa legalidade e a súa lexitimidade e logo caracterizouna pola súa inconsistencia. Pero os gobernos de coalición son gobernos que responden á pluralidade dun país, á pluralidade electoral, e que forman parte da vida normal de todas as democracias europeas.

No meu recordo claro que houbo momentos de discrepancia, momentos de fricción, pero para min o saldo foi extremadamente positivo. Aprobamos sempre os orzamentos en tempo e forma sen maiores debates, cousa que agora parece especialmente complicada para outros gobernos de coalición. Fixemos un despregamento lexislativo realmente significativo, moito maior que o PP nos gobernos anteriores. Creo que sempre fumos quen de entendernos.

Un goberno de coalición require dun esforzo de diálogo e entendemento maior que o normal. Pero ten tamén as súas vantaxes: representa a necesidade de entender a pluralidade da sociedade, a necesidade de esforzarse no diálogo e a necesidade de entender o outro. Conséguese ou non? Depende.

A.Q.: Eu sempre estiven convencido de que os gobernos de coalición son a normalidade dos reximes de democracia parlamentaria. O raro é que nunha democracia parlamentaria haxa un só partido que acade unha representación e un apoio tan grande como para gobernar en solitario. Iso é o estraño, a excepción.

Os gobernos de coalición non obedecen a ningunha disfunción. A democracia parlamentaria entende que debe dar resposta a sociedades moi plurais e o goberno debe representar democraticamente unha maioría da sociedade e despois gobernar para todos. Cando o PP lanza estas campañas para que goberne a lista máis votada, lanza proclamas que non obedecen a nigún principio nin a ningún valor democrático. Obedecen a unha conxuntura partidaria do momento e por iso aparecen ou desaparecen en función do que lle interese ao partido. Agora como xa non quedan de primeiros, esa historia rematou.

Teñen unha capacidade tremenda para asentar esa verdade como se fose certa e non unha verdade parcial. Despois todos estamos obrigados a poñer matices a esa verdade. É que non é certo. O noso Goberno en catro anos non perdeu unha soa votación parlamentaria. O outro día escoitei a Feijóo falar de que a súa maior achega era a estabilidade, porque grazas á súa maioría absoluta aprobaran os orzamentos en tempo e forma todos os anos. Acaba de dicilo Emilio: nós aprobámolos en tempo e forma todos os anos sen ningún tipo de problema.

Iso enlaza con outra cousa, con ese mito da Galicia conservadora que moitas veces di o ámbito mediático madrileño. Eu sempre digo que en Madrid debe de gobernar o Partido Comunista Reconstituído de España. Efectivamente, aquí goberna o PP. E leva gobernando xa demasiado tempo. Pero as eleccións amosan unha sociedade moito máis plural, para nada unha sociedade absolutamente conservadora.

O seu Goberno foi dun só intento, despois do cal chegou un longo tempo da dereita e de Feijóo. Houbo un factor de decepción?

E.P.T.: Como ben dicía Anxo, en Galicia, desde a instauración da democracia o resultado electoral demostra que hai dous bloques de electorado equilibrados. O PP sempre oscilou entre o 45% e o 50, 51% do voto. A outra parte ocupaba a outra parte do escenario político. Cando gañamos as eleccións (2005), gañámolas por un deputado de diferenza e 110.000 votos. Cando perdimos (2009), volvimos ter máis votos que a dereita e perdimos por un deputado. Polo tanto, ese mito que o Partido Popular construíu, probablemente con erros por parte da esquerda no combate polo relato, trata de tirar polo vertedoiro todo o que significou aquel goberno. E aquel goberno fixo transformacións do país moi importantes.

Galicia ten hoxe un moi serio problema de creación de emprego. Cando gobernabamos, tivemos o 6,7% de paro, o récord histórico de paro máis baixo da historia. Por primeira vez medramos por riba de España. Converxiamos con España e con Europa. Fixemos un traballo moi profundo nas políticas de benestar social, de vivenda, de educación, de sanidade. O que pasa é que ao perder o goberno, o PP lanza o seu relato cunha contribución moi importante do mundo comunicacional. Até certo punto, a esquerda non foi capaz de contrarrestalo.

Daquel goberno criticouse que eran dous gobernos mesmo vostedes se levaban persoalmente regular. Ese foi o maior erro, aparecer ante a opinión pública como dous gobernos?

A.Q.: Que as cousas se visulaicen dunha maneira ten un primeiro responsable, o encargado de pintar o cadro. E nós, dende logo, o cadro non o pintamos. En todo caso non fomos capaces de explicar que non era exactamente así.

Houbo dous gobernos? En absoluto. O que houbo foi dous partidos e un Goberno que si, teño que recoñecer que competían por intentar facelo mellor, cunha capacidade lexislativa que nunca antes se tivera e comparada co que veu despois, a anos luz e cunha capacidade de xestión moi alta. Francamente non admite comparación posible co que veu despois en ningún ámbito.

Coincide o señor Touriño en que había competencia interna entre os partidos do Goberno por facelo mellor?

E.P.T.: Eu creo que había elementos que sustentaban o núcleo da acción do Goberno, o pacto programático que asinamos con carácter previo á investidura e que todos os cidadáns de Galicia coñecían.

Pero logo está o día a día...

E.P.T.:En probas fundamentais, como os orzamentos, ou en probas moito máis difíciles como a reforma do Estatuto de Autonomía de Galicia, onde Feijóo entendía que BNG e o PSdeG íamos pelexar, fumos quen de non facelo. E presentamos conxuntamente unhas bases para a reforma do Estatuto asinadas por Anxo Quintana e por min.

No fundamental non houbo elementos de confrontación. Por facer unha reflexión autocrítica eu creo que nos faltou naquel documento explicitar mecanismos concretos de seguimento do Goberno e de resolución dos temas de discrepancia. Sería bon que tivésemos previsto un mecanismo de resolución que non necesitase dunha permanente presenza do propio viocepresidente e de min mesmo.

Por non dicir que todo foi marabilloso, creo que hai que evitar algo no que nalgún momento caemos: a tentación que pode haber nun goberno de coalición de utilizar o goberno como unha plataforma para mostrar a tarxeta de cada partido.

Pero cada catro anos hai eleccións, parece inevitable. Que consello darían a un Goberno de coalición para que non pase isto?

E.P.T.: Estou convencido de que o premio electoral depende de como os cidadáns ven a capacidade do goberno para facer o traballo e levar adiante o programa. En definitiva, de como ven os cidadáns un Goberno que ten dúas patas. Non porque te diferencies e digas “isto é meu, isto é teu”, senón pola propia tarefa de goberno e a capacidade de xestión e diálogo político e de transmisión das políticas públicas.

É evidente de que cando chega o momento electoral a tendencia normal é recapitular. Nos non fixemos bandeira dramática da tarefa duns e doutros. Pero ocorreu unha cousa. En agosto do 2008 alguén tivo a tentación dende Madrid de dicir que en Galicia se ían a adiantar as eleccións. Faltaba practicamente un ano.

Ese alguen ten nome e apelidos.

E.P.T.: Ten, pero a estas alturas para min é o de menos. Introduciu unha confrontación electoral aguda na sociedade galega, nos partidos, na oposición. Entramos nunha fase final que foi máis complicada que toda a tarefa de goberno, que desenvolvimos razoablemente.

Supoño que se refire ao daquela secretario de organización do PSOE, José Blanco.

E.P.T.: Si, Blanco estimou pola súa conta que había que facer eleccións. Así o dixo a determinados medios de comunicación.

Iso fixo dano dentro do Goberno?

A.Q.: Fixo dano na medida en que introduciu unha tensión que naquel momento ninguén tiña na cabeza. A partir de aí, éntrannos a todos dúbidas de se vai ser, de se non vai ser, xa que esa competencia é una competencia exclusiva do presidente.

Aí nace a desconfianza?

A.Q.: Non. Un goberno de coalición son dous partidos e vai chegar un momento en que se convoquen eleccións e eses partidos terán que competir. O que desexa todo o goberno e desexabamos nós era que iso fose co pistoletazo que da o presidente cando dí: “Acabouse a lexislatura e agora toca campaña electoral”. Se o pistoletazo dácho outro e dáo un ano antes pois... Nós falamos e Emilio comentoume que non ía haber eleccións, que o seu desexo era esgotar aquela lexislatura. Entendino así, así o transmitín e así fixemos. Foi algo que non fixemos nin nós, nin o Partido Socialista, pero que efectivamente marcou coalición.

Neste asunto non me resisto a volver repetir que non estou disposto a aceptar o cadro que pintou o PP. Non é certo, levabámonos ben. Traballamos moi ben conxuntamente e a competencia que puido haber foi por ver quen facía máis e quen o facía mellor, o mellor que pode pasar nun Goberno. Nin sequera houbo discusións que non se puidesen contar. Calquera das que puido haber, pódense contar, sobre todo dez anos despois.

Que discusións había? Que as consellerías do BNG querían facer moitas cousas e facían falta moitos cortos e entón viña o conselleiro de Facenda e dicía que non hai cartos. Pois a outro si que lle deches cartos. A típica cousa que pasa en calquera goberno porque alguen ten que repartir o que hai e non pode contentar a todo o mundo.

Se cadra mudou algo. Mesmo as formulacións públicas de Feijóo sobre o Goberno bipartito xa foron máis duras do que son nas súas últimas intervencións.

E.P.T.: Creo que era pura cuestión de estratexia e táctica.

Por se agora ten que meter a Vox no Goberno?

E.P.T.: O comportamento da dereita co noso Goberno é para darlle de comer aparte. Teño na memoria, e Anxo seguro que tamén, como empezou a cousa. Fraga, nada máis e nada menos, ademais de contratar gran parte da Cidade da Cultura en plena campaña, fixo un investimento aprobado en campaña para os concellos do medio rural de moitos millóns de euros. Cando chegamos ao Goberno [vimos que] era un disparate. Era pura campaña con fondos públicos para distribuír entre os concellos do PP. Aos poucos días de comezar a gobernar, Alfredo Suárez Canal, o conselleiro de Medio Rural, formula que hai que reorientalo. Cómpre transparencia, establecer criterios obxectivos de necesidades e facer unha distribución de investimento no rural razoable e que non obedeza a criterios de electoralismo. Teño na memoria como entraron 150 alcaldes do PP no Parlamento pouco menos que levando por diante a Dolores Villarino, primeira muller presidenta do Parlamento de Galicia. Así empezou o PP.

A partir de aí, os incendios. Lembrámolo ben. O presidente dedícase a veranear na praia mentres Galicia ardía, Feijóo apagando coa mangueira... Todos os alcaldes do PP día si e día non dándonos leña e opoñéndose a todas as medidas do Goberno. Por non chegar ao momento electoral, que xa son palabras maiores o que fixo o PP. Polo tanto, que agora por conveniencia ou oportunidade, no que non vou entrar, diga “o bipartito aínda menos mal”... Pasou todo o tempo falando do bipartito todos os días para poñernos a parir, dito coloquialmente.

A.Q.: Hai unha cuestión moi importante que di Emilio, ese intento de deslexitimación do noso Goberno. Diría máis: a deslexitimación que fai o PP de calquera goberno que non sexa o seu. Eu cheguei a entender en profundidade aquilo do que falaba Fraga da maioría natural. Pensei que se refería a un concepto electoral: somos máis, somos maioría e por tanto é maioría natural. Non: referíase a que o natural era que gobernasen eles. O outro era un accidente que tiñan que soportar momentaneamente. E tratáronnos así: coma a un accidente. O malo é que non foron só eles. Por desgraza teñen un coro social, mediático, empresarial, disposto a repetir o que di o PP. E iso acaba creando unha realidade virtual. Entón despois de 10 anos temos que seguir explicando que nos levabamos ben e que o bipartito non tivo máis problemas que os que pode ter calquera goberno e as tensións lóxicas de ter que coordinar as diferentes áreas. Pero de aí a ese estado catastrófico que formulan... en ningún caso.

Situémonos no presente. Se o PP non tivese maioría absoluta, un Goberno alternativo debería ser a tres. Esta circunstancia introduce maiores dificultades? Como vedes o futuro inmediato?

A.Q.: Complicado. A sensación que teño... Non polas enquisas, que non as estudo e non vexo máis que os titulares, que sempre manifestan tendencias e últimamente se equivocan mesmo niso. A gran variante do momento actual con respecto a antes de 2005 é que social e electoralmente o PP perdeu esa característica de partido imbatible.

Durante moito tempo era: o PP ganar xa vai gañar, a ver por canto. Agora isto ponse en dúbida. Non porque a mín mo pareza: porque os resultados así o din, nin sequera é primeira forza nalgúns casos. Iso é unha novidade. Que se fale da división da esquerda e do nacionalismo... En Galicia ao final despois de moito van competir nese ámbito os mesmos que competiron en 2005 con diferentes nomes. O que é unha novidade é a división da dereita, porque aí si hai diferentes contendentes onde antes só había un. Finalmente as cousas van estar bastante igualadas, pero creo que socialmente existe por un lado un descontento importante con respecto á xestión do Goberno de Feijóo, especialmente na última etapa. Na campaña, Feijóo non poderá presentar ni un proxecto de país dos últimos anos. Nin un. Podería dicir: foi mal, non tiven diñeiro, pero fixen isto na sanidade, ou isto en educación... Non hai ningún. Nin sequera proxectos dende a perspectiva da dereita.

Noto certa discrepancia, señor Touriño.

E.P.T.: Discrepancias de fondo non. Non imos saber ata o último momento se hai maioría absoluta ou posibilidade dun goberno alternativo, progresista, de esquerdas, como queiramos chamalo. Quero dicir, coincido con Anxo en que estará axustado e que é posible o cambio.

Dúas cousas. Dicíao Anxo, cando un mira a realidade do país, a crise económica e a resposta á crise económica que deron dende a dereita, as chamadas políticas de austeridade, deixaron feridas que están moi abertas. A primeira, un auténtico derrubamento demográfico: problemas de desequilibrio territorial, sostibilidade do estado de benestar, etcétera. En segundo lugar, un drama como a incapacidade para xerar emprego. Seguimos mantendo niveis de paro extremadamente altos e isto significa precariedade, subemprego. En terceiro lugar, a desindustrialización do país. E, por último, un recorte moi serio das políticas de inversión productivas e das políticas de gasto social: educación, sanidade, etcétera. Isto deixa un cadro en que o país necesita unha política pública claramente diferente. Hai unha necesidade ou oportunidade de lograr ese cambio porque a necesidade obxectiva o demanda. Galicia ten un reto demográfico, un reto de cambio de modelo productivo para xerar emprego de calidade. Precisa apostar pola educación e a innovación. É necesario un proxecto concreto e de país alternativo ao da dereita, que deixa este país como o deixa, máis alá da propaganda.

Segundo: a posición alternativa. Eu faría algún matiz. Creo que é moi importante que na esquerda non creamos que facemos todo ben. Galicia precisa unha voz potente. Quero ver a esquerda que teña ese compromiso con Galicia e que Galicia teña voz e presenza. Que se un quere ser presidente do Goberno de Galicia só se pode deber aos galegos e galegas. Segundo, temos que ser capaces de presentar un proxecto de país, medidas, propostas, iniciativas. Estas non se constrúen dun día para outro.

Que significa unha voz potente ante a posibilidade dun goberno con tres forzas de esquerda?

E.P.T.: Na oposición e logo no Goberno. Reclamando e facendo e construindo máis autonomía para o país, avanzando no autogoberno, nas competencias que necesitamos, mellorando a financiamento autonómico, estea en Madrid o goberno que estea. Honradamente, tratámolo de facer nós, con máis ou menos éxito, pero sempre nos plantamos e nunca dobregamos.

Unha última cuestión. Hai certas experiencias dende a esquerda, sobre todo do que agora se chama rupturista -que non sei moi ben se é rupturista ou non-, que hai que dicir. Aínda que ao mellor non é o que un debe dicir, pero é o que penso. Creo que a coalición é unha das formas normais de funcionamento en democracia, pero unha fragmentación excesiva favorece a dereita. Non é verdade que esa fragmentación excesiva recolla aquelo que teóricamente é a pluralidade do país. Unha cousa é a pluralidade e outra a existencia de tantas forzas que non sabes ben que as diferencia. Non precisamente propostas de cambio e de proxecto do país.

Hai dúas semanas o escenario eran cinco candidaturas na esquerda e ao final a cousa quedou en tres.

E.P.T.: É coma un acordeón. Cando chegan as eleccións hai determinadas forzas capaces de agruparse. Cando toca facer oposición -non digo gobernar-, volve fragmentarse e volve haber lío. Xera un clima de desconfianza no electorado progresista que, se non entendemos, estamos facendo un fraco favor a ese posible cambio. Favorecemos os intereses da dereita. Fragmentación, a xusta. Que responda de verdade a proxectos e ideas claramente diferentes. E hai que xerar confianza no electorado de que é posible entenderse máis alá dun acordo puntual. Creo que todo iso debe obrigar a reflexionar. Temos que facer percibir ao electorado progresista, a maioría social hoxe en día, que o cambio é posible porque hai forzas capaces de entenderse, de presentar un programa común e un liderado común. Eu creo que é posible. Espero que ocorra. Pero tampouco o debemos obviar.

Que exista un goberno de coalición no Estado pode ser un factor de impulso?

A.Q.: Que haxa un goberno como o que hai no Estado é demostrativo de que existe unha vontade social de que non goberne a dereita. Iso ten un reflexo en Galicia. Estamos falando do PP coma se fose a raíña de Saba. O PP ten hoxe unha presencia no ámbito estatal menor da que tivo nunca na súa historia.

Feijóo afronta as eleccións no peor momento do PP.

A.Q.: E facendo oposicións a que vaia peor, porque o que din non se comparece co que a xente pensa. Antes falabamos de se haberá cambio. Como pitonisos seguramente non imos ofrecer grandes novidades, pero si hai algo que introducía Emilio importante con respecto ao que nos xogamos: nos próximos tempos camiñamos inexorablemente para ben cara un Estado asimétrico, que non desigual. Parece evidente que a solución a determinados conflitos territoriais vai ser a que foi sempre: dialogar e dotar os territorios de suficiente autogoberno para que se sintan representados no ámbito estatal. Iso non levará a mesma dinámica que levou no 78 coa construción do Estado das autonomías, porque esa necesidade existe nalgúns sitios e non é unha prioridade noutros. Falo de Euskadi e de Catalunya, que neste momento teñen o recoñecemento de nacionalidade histórica ao mesmo nivel que Galicia.

O que nos xogamos é que haxa un goberno que se coloque á fronte do país e que represente o país antes que calquera outra cousa. Diso dependerá que Galicia suba a ese tren ou que quede en segunda división. Vexo que o PP está encantado de que esteamos en segunda división. Igual que cando empezaron as políticas de austeridade de Rajoy Feijóo apuntouse o primeiro para dicir: “Yo, el más austero de todos”. Agora cando se formulan esas políticas que pretenden impedir a mellora do autogoberno dalgunhas comunidades, Feijóo colocarase o primeiro para dicir: “Yo, más que nadie”. E o resultado será que Galicia quede en segunda división.

De forma telegráfica, que dous consellos darían como manual de resistencia para un goberno de coalición?

A.Q.: Por dicir dúas, o convencemento compartido de todos os que participen no Goberno de que é un éxito que todos teñan visibilidade política para cumprir o programa conxunto. E dous, que un goberno en Galicia sexa de un, de dous, de tres ou dos que sexan, ten unha misión ineludible e prioritaria: construír unha interpretación da realidade do país alternativa á do PP. Cando dende o outro lado se comeza a aceptar a realidade que fai o PP e acéptanse todos esos cadros chineses que presenta, estamos comenzando a cavar a nosa propia derrota. É importante. Un cambio de goberno en Galicia -pasou con nós e pasará inexorablemente outra vez- supón tamén un cambio... ía dicir un cambio de réxime, pero soa moi mal. Un cambio de época, de interpretación e de paradigma porque, entre outras cousas, van ser outras persoas as encargadas. Neste país hai moita xente que leva toda a vida vivindo arredor do Goberno. Iso hai que superalo.

E.P.T.: Comparto as ideas que colocaba Anxo enriba da mesa. Por engadir algunha cuestión complementaria: lealdade máxima ao programa común de acción do Goberno. É dicir, ten que haber un programa común, un proxecto común de país, entendendo que hai un único goberno e por tanto a lealdade a esa gobernación conxunta do país. A partir de aí, coincido na segunda: crer nese proxecto. Crer plenamento no proxecto, que é o importante, crer en Galicia.

Antes falaba vostede do erro de que o pacto de goberno non incluíse cláusulas de control. Unha solución pode ser explicitar mellor o manual de uso?manual de uso

E.P.T.: En toda acción de goberno sería bo que houbese instrumentos de seguimento do acordado e, sobre todo, un instrumento para resolver os conflitos puntuais e a confrontación interna que poida haber. Que os hai, porque hai comisións de secretarios que se reúnen antes de cada pleno do Consello da Xunta. Nós tivemos unha comisión de seguimento. Lembrarás [diríxese a Quintana] que establecemos de mutuo acordo unha comisión de seguimento. Xuntouse ao principio varias veces, pero logo esmoreceu porque é tal a urxencia da tarefa de gobernar que ao final tiras para diante.

A posibilidade dun goberno de coalición é a mesma sexa quen sexa a segunda forza máis votada nas eleccións do 5 de abril?

A.Q.: A mín gustaríame dicir que si. Entendo que si, que así debería de ser. Teño que dicir que eu nunca escoitei por parte dos que naquel momento eran responsables por parte do Partido Socialista tanto en Galicia como en Madrid, porque tiven a oportunidade de falar con Zapatero desta cuestión, nunca escoitei o axioma de: “Hai goberno se somos nós”. Os cidadáns deciden quen é o que ten maior representatividade. E como é lóxico democraticamente, quen teña maior representatividade ten a responsabilidade de ser consecuente co goberno e con presidilo. Entendo ademais que a situación política no Estado non dá para outra cousa. Sería totalmente impensable outra consideración e lóxica. Sobre todo nun país como Galicia, no que non existe ningún problema territorial insalvable que vaia poñer en distorsión o conxunto da política española. Non ten ningunha razón para que non sexa así.

E.P.T.: Dende o punto de vista da lóxica democrática é impecable. Non ten por que ser unha preocupación. Dende o punto de vista da factibilidade do cambio, creo que porque son culturas políticas e tradicións políticas diferentes e o electorado veas de forma diferente, é fundamental e atreveríame a dicir decisivo que o presidente do goberno sexa do partido socialista. Por razóns de socioloxía electoral.

Hoxe por hoxe aínda resultaría difícil en España ver Izquierda Unida ou Podemos á fronte de presidencia do Goberno. Non creo que diga nada raro. Dáme a impresión de que socioloxicamente hoxe é así. Non sei se pasado mañá seráo. En Galicia aínda ocorre así. Non digo que democraticamente sexa algo malo. Pero estou fóra da acción política e, polo tanto, non me preocupa. Non trato de arrimar a ascua a ningunha sardiña, non estamos nun acto electoral.

E quería dicir unha última cousa. Cando hai forzas políticas coas que parece que habería que contar para ese goberno de cambio e que dubidan de manera extraordinaria da Constitución do 78, dos valores fundamentais que iluminaron a Constitución democrática deste país, que pensan que hai que partir de cero e todo está por descubrir... Introducen un factor de risco. O PSdeG e o BNG temos unha tradición e unha visión diferente de todo. Esas dúas forzas son fundamentais. Porque o outro si que me preocuparía.

Pero refírese a unha forza que está na Vicepresidencia do Goberno.

E.P.T.: Si, a Podemos e a todas as chamadas forzas rupturistas e soberanistas. Claro que pode estar no Goberno, pero vostede preguntaba se era o mesmo estar dende a vicepresidencia que estar noutra posición. Eu o que estou contestando é que é fundamental que a presidencia a teña dende o punto de vista da confianza cidadá unha forza política que non ofreza ningunha dúbida. Introducir elementos de ruptura nunha posición tan decisiva é un risco que non debemos de correr.

Levamos un bo anaco falando da posibilidade dun goberno de coalición, pero hai outra opción: que Alberto Núñez Feijóo gañe as eleccións por maioría absoluta e repita mandato. Esgotará a lexislatura en Galicia ou é o último billete de Feijóo para irse a Madrid e chegar como barón forte ante Casado e intentar dirixir o PP?

E.P.T.: A verdade é que, a día de hoxe, négome a elucubrar sobre Feijóo. Tanta elucubración durante tanto tempo, tanto xogo de comunicación con respecto ao que vai facer Feijóo, o seu compromiso con Galicia ou non, está pensando en Madrid, está aquí porque non o deixaron ir para alá... Persoalmente non me interesa. Interésame pensar que o país necesita un cambio e na responsabilidade dos que teñen que facer ese cambio. Espero que realmente ocorra e non teñamos que preocuparnos nin contestar á pregunta de se é o último billete de Feijóo.

A.Q.: Estou fóra de cales poden ser as pretensións do presidente da Xunta. O que si creo é que Feijóo toma decisións guiadas unicamente por perspectivas persoais e conxunturais. Nunca por cuestións de Estado nin de país. Convoca as eleccións porque considera que é o que partidariamente máis lle convén. Á vista de todas as noticias que saen despois da convocatoria, seguramente ata teña razón. Canto antes mellor. O que resulta preocupante é que se poida dar a posibilidade, non negada polos actores, de que Galicia sexa utilizada como escenario de teatro no que se vaia representar unha obra para ver se despois tes a posibilidade de facer unha xira por toda Europa co teu espectáculo. Iso é o país para o PP? Iso é Galicia? Xogámonos moito este 5 de abril. Non quero un presidente que estea utilizando o meu país para facer non sei que tipo de proxección persoal. Non é para iso. Se está nesa dinámica, dificilmente poderá cumprir o papel tan importante que deberá cumprir o seguinte presidente ou presidenta: colocar o país no vagón de cabeza do Estado e non no vagón de segunda división. Está inhabilitado para facelo.